Bu yazı geçirdiğimiz olağandışı günlerde strese verilen tepkileri tanımada kullanabilecek çok temel bir çalışmayı oldukça genel bir şekilde ifade etmeyi amaçlamaktadır.
Öncelikle şunu belirtmek isterim ki verdiğiniz tüm tepkiler normal. İsteksizlik, baş ağrısı, huzursuzluk, mide bulantısı, umutsuzluk… Belirsizlik durumları bedensel duyumlarımızı ve duygusal yanıtlarımızı alışık olmadığımız bir yere sürüklerken yada çok tanıdık olduğumuz yerlerden kesitler sunarken ne hissettiğimizi bilmek çok önemli. Yani hissettiklerimizi isimlendirmek ve sesli bir şekilde söylemek. Özellikle 3. dalga psikoterapiler duygu etiketlemek denilen bu çalışmaya çok önem veriyor. Bu bir nevi durmak ve farkına varmak çalışması.Fark etmek, kendimize şefkatli bir bakış açısıyla bakıyor olmak çok önemli.
Bütün günü yatarak geçirmek istemek de bizim parçamız, soluksuz üretiyor olma hissini yaşamak istemek de. Bunları fark edip hangi duygudan geldiklerini isimlendirmek bizi güvende hissettirir ve stresimizi azaltır. Elbette ki bazılarımız için bunları fark etmek ve isimlendirmek çok kolay, bazılarımız için değil. Hepimiz duygularımızı farklı şekillerde deneyimliyoruz. Aslında her duyguyla ilgili ne hissettiğimiz çocukluğumuzda şekilleniyor. Büyürken hissettiğimiz bir duyguya verilen tepki, bugün o duyguyu hissettiğimiz de bizim verdiğimiz tepkiyi etkiliyor. Büyürken yaşadığımız kaygılar ve bizi teselli eden anıları hatırlamaya çalışıp bu kaygılara bakmak işinize yarayabilir. Kişisel olarak hatırlayamıyorsanız diğerlerinin kaygılarına bakabilirsiniz. Çünkü yaşadığımız pek çok zorluğun sebebi duyguları yok saymak olabilir. Zihnimiz ve bedenimiz bir bütün. Özellikle duygularınızı beden duyumları olarak yaşıyorsanız (mide bulantısı, karın ağrısı vs.) kendinize kulak vermek adına duyguları isimlendirip ifade ederek stresinizin daha düşük bir tonda seyretmesi için kendinize yardımcı olabilirsiniz. Sesli ifade ediyor olmak da en az duyguları bulmak kadar önemli. Konuşurken boğaz bölgemiz de bulunan vagus siniri adında bir siniri aktive etmiş oluruz ve bu sinir daha sakin kalma hallerinden sorumlu olan parasempatik sistemi aktive etmekte oldukça etkili. Özellikle stres durumlarında sempatik sistemimiz fazlaca devredeyken denemekten zarar gelmez 🙂 Duyguları tanımlarken çok kısıtlı kelimler kullandığımız için aşağıya duyguların detaylı bir şekilde bulunduğu bir görsel ekliyorum. Son olarak süreç işlevselliğinizi etkiliyorsa bir psikoterapiste başvurabilirsiniz. Sağlıklı günler diliyorum.
bu yazı için yararlanan kaynaklar:
Prof. Dr. John M. Gottman, Salgın Günlerinde İlişkiler Konuşması
Psikolog Hasibe Esra Arlı
