Bütün insanlar doğuştan hür ve eşittir.Kimse ırk,cinsiyet,dil,siyasi görüş,din konusunda ayrıcalıklı değildir.İnsan, onuru muhafaza edilmesi gereken bir varlıktır.Bu gerçekler üzerine bina edilen İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi, Birleşmiş Milletler Genel Kurulu tarafından 72 yıl önce 10 Aralık 1948 tarihinde ilan edilmiştir.
Ülkemiz tarafından ilanının hemen ardından 6 Nisan 1949’da kabul edilen Beyanname’nin BM Genel Kurulu’nca onaylandığı 10 Aralık tarihi, insan hakları bilincinin tüm dünyada yerleşmesi ve gelişmesi açısından Beyanname’nin taşıdığı anlam ve önemin dünya kamuoyunca paylaşılması amacıyla, Dünya İnsan Hakları Günü olarak kutlanmaktadır.
Türk Dil Kurumu Sözlüğü’nde,
“Hak:Adaletin,hukukun gerektirdiği veya birine ayırdığı şey,kazanç.
Demokrasi:Halkın egemenliği temeline dayanan yönetim biçimi.” şeklinde tanımlanmaktadır.Bu iki önemli kavramın yeniden inşası ve uygulamada eksik kalan yönlerinin tartışılması elzemdir.
İnsan haklarını sadece devletin çabasıyla ya da hukuki düzenlenmelerle korumak ve geliştirmek mümkün değildir. İnsan haklarının insanların kalplerinde ve zihin dünyalarında yer bulması insan haklarını korumanın en güçlü teminatıdır.Kişi salt kendi hakkı veya menfaati için değil, başkalarının hakkı ve menfaati için de mücadele edip, her türlü haksızlığa,ayrımcılığa karşı onurlu ve dik durabilmelidir.Bu sorumluluktaki insanların, sivil toplumun, kurum ve kuruluşların varlığı insan haklarını herkes için gerçekleştirilebilmenin en önemli güvencesi olacaktır.
İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi’nin İlk On Maddesi
İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi Madde 1
Bütün insanlar özgür, onur ve haklar bakımından eşit doğarlar. Akıl ve vicdanla donatılmışlardır, birbirlerine kardeşlik anlayışıyla davranmalıdırlar.
İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi Madde 2
- Herkes ırk, renk, cinsiyet, dil, din, siyasal ya da başka türden kanaat, ulusal ya da toplumsal köken, mülkiyet, doğuş veya başka türden statü gibi herhangi bir ayrım gözetilmeksizin, bu Bildirgede belirtilen bütün hak ve özgürlüklere sahiptir.
- Ayrıca, bağımsız, vesayet altında ya da kendi kendini yönetemeyen ya da egemenliği başka yollardan sınırlanmış bir ülke olsun ya da olmasın, bir kişinin uyruğu olduğu ülke ya da memleketin siyasal, hukuksal ya da uluslararası statüsüne dayanarak hiçbir ayrım yapılamaz.
İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi Madde 3
Herkesin yaşama hakkı ile kişi özgürlüğü ve güvenliğine hakkı vardır.
İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi Madde 4
Hiç kimse, kölelik ya da kulluk altında tutulamaz; her türden kölelik ve köle ticareti yasaktır.
İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi Madde 5
Hiç kimseye işkence ya da zalimce, insanlık dışı ya da aşağılayıcı muamele ya da ceza uygulanamaz.
İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi Madde 6
Herkesin, nerede olursa olsun, yasa önünde bir kişi olarak tanınma hakkı vardır.
İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi Madde 7
Herkes yasa önünde eşittir ve ayrım gözetilmeksizin yasa tarafından eşit korunmaya hakkı vardır. Herkes, bu Bildirgeye aykırı herhangi bir ayrımcılığa ve ayrımcı kışkırtmalara karşı eşit korunma hakkına sahiptir.
İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi Madde 8
Herkesin anayasa ya da yasayla tanınmış temel haklarını ihlal eden eylemlere karşı yetkili ulusal mahkemeler eliyle etkin bir yargı yolundan yararlanma hakkı vardır.
İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi Madde 9
Hiç kimse keyfi olarak yakalanamaz, tutuklanamaz ve sürgün edilemez.
İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi Madde 10
Herkesin, hak ve yükümlülüklerinin belirlenmesinde ve kendisine herhangi bir suç isnadında bağımsız ve yansız bir mahkeme tarafından tam bir eşitlikle, hakça ve kamuya açık olarak yargılanmaya hakkı vardır.
Kaynak: 1
