Hikâye kelimesi Türkçe Sözlük’te: “Gerçek veya tasarlanmış olayları anlatan düzyazı türü.” biçiminde tanımlanmaktadır.
Hikâyeler genellikle insanı merkeze alan edebî metinlerdir. Bütün hikâyelerde, olay veya durumları aktaran bir anlatıcı yer alır ve bu anlatıcı belli bir bakış açısıyla ayrıntıları okura aktarır. Hikâyelerde hayatın belli bir kesiti ele alınır ve olayların içindeki kişiler belirgin özellikleriyle sunulurlar. Bu tür edebî metinlerde olaylar belirli bir zaman ve mekânda gerçekleşir.
Hikayelerin Türk Edebiyatı’nda birçok örneği mevcuttur. Bu nedenle edebiyatımızda kültürel açıdan çok önemli bir yeri vardır.
Hikayeler, olay örgüsünün ele alınışı ve aktarılışı bakımından şu şekilde sınıflandırılabilir:
- Olay Hikayesi
- Durum Hikayesi
- Modern Hikaye
1) Olay Hikayesi
Serim, düğüm ve çözüm planı ile yazılmış bir olayı ele alıp anlatılarak sonuca bağlanan hikaye türüdür. Bir fikir verilir ve okuyucuda heyecan uyandırılır.
Türk Edebiyatı’nda bu tarz öykücülüğün en büyük temsilcisi Ömer Seyfettin’dir. Ayrıca Refik Halit Karay, Reşat Nuri Güntekin, Yakup Kadri Karaosmanoğlu da olay türü öykücülüğün temsilcileri arasındadır.
Dünyada ise olay hikayesinin geliştiricisi Fransız yazar Guy de Maupassant’dır. Bu nedenle bu hikaye türüne “Mopasan” tarzı hikaye de denilmektedir.
2) Durum Hikayesi
Durum hikayesinde bir olay anlatılmaz. Burada günlük hayatın bir kesiti ele alınır. Bu tarz öykülere durum öyküsü denir. Burada serim, düğüm ve çözüm planı bulunmaz. Bu nedenle sonuca da bağlanmaz. Heyecandan çok hayallere yer verilmektedir.
Türk edebiyatında bu tarz öykücülüğün öncüsü Memduh Şevket Esendal’dır. Sait Fait Abasıyanık, Tarık Buğra da bu tarzın başarılı temsilcilerindendir.
Dünya Edebiyatı’nda ise bu alanda yazan ilk yazar Anton Çehov’dur. Bu sebeple durum hikayelerine “Çehov tarzı” hikaye de denmektedir.
3) Modern Hikaye (Ben Merkezli Hikaye)
Modern hikaye diğer iki çeşitten farklıdır. Kişilerin her gün karşılaştıkları, gördükleri fakat düşünemedikleri durumların farklı ve olağanüstü yollarla anlatılmasıdır.
Hikâyede bir tür olarak 1920’lerde ilk defa batıda görülen bu anlayışın en güçlü temsilcisi Fransız Kafka’dır Bizdeki ilk temsilcisi Haldun Taner’dir. Genellikle büyük şehirlerdeki yozlaşmış tipleri, sosyal ve toplumsal bozuklukları , felsefi bir yaklaşımla, ince bir yergi ve yer yer alay katarak gözler önüne serer.
